10 things you should know about Sweden...

Elk jaar hebben we thuis met kerst een kerst-quiz. Dit jaar had de quiz een Zweeds tintje... Gisteren kreeg ik de antwoorden van thuis en het viel me toch wel op dat ze daar eigenlijk helemaal niet zoveel over Zweden weten. Vandaar dat het me wel leuk leek om een lijstje te maken met wat typische Zweedse dingen en gewoontes die mij hier opgevallen zijn!

#1 Fika

Wat is een Fika? Een vraag uit de quiz.. Iedereen thuis dacht dat het een kerstboom of een plant was. Dat klopt toch niet helemaal!

Fika is een kopje koffie drinken, met meestal wat lekkers of een broodje erbij. Op school hebben we soms fika na het eerste college bijvoorbeeld, dan staan er broodjes en koffie/thee voor ons klaar. Maar je kan ook een fika hebben in bijna elk cafe of restaurant in de stad. 

Het is een werkwoord maar ook een zelfstandig naamwoord en betekend dus ongeveer "een koffie pauze". Zweedse mensen hebben meestal minimaal 1 fika elke dag om te socializen. Praten over werk of school tijdens een fika is dan ook echt not done! 

#2 In de rij staan

The art of queuing has been perfected! In Zweden is alles goed geordend en geregeld. Zo ook het wachten op dingen. Overal waar het maar mogelijk is sta je in de rij. Bij de bushalte voordat de bus komt, de apotheek, voor een restaurant tijdens lunch, bij de SL balie en ga zo maar door. Meestal is er zelfs een ticket machine te vinden om een nummertje te trekken!

Toen ik de eerste dag naar school ging was ik dit toch nog even vergeten. In Nederland ga je bij de bushalte gewoon staan waar plek is en wacht je tot de bus komt. Degene die het dichtst bij de deur is stapt als eerste in... niet zo moeilijk allemaal! Toen ik de eerste dag hier bij de bushalte kwam stonden er wel veel mensen te wachten, maar we zagen een plekje ergens midden tussen de mensen! Nadat we een tijdje daar hadden gestaan kwam er een Zweedse vrouw naar ons toe en begon in het Zweeds te praten. Toen ze het in het Engels herhaalde bleek dat ze boos was omdat we kennelijk hadden voorgedrongen in de rij... Dus vanaf die dag staan ook wij netjes in de rij voor de bus!

Op de foto zie je ook nog een ander belangrijk ding hier: personal space... Hou vooral voldoende afstand :)

#3 Vaders achter kinderwagens

Sowieso zie je hier heel veel mensen lopen achter een kinderwagen, met zelfs vaak twee kids erin. Maar heel vaak is het de vader die ermee aan de wandel gaat. Hier in Zweden krijg je 480 dagen verlof als je een kind krijgt en die moet je zelf verdelen tussen vader en moeder... Kennelijk resulteert dat hier in vaders die voor de baby's zorgen!

#4 They love the outdoors!

Zweden houden van de natuur. Op mijn vele tripjes naar parken en natuurgebieden hier in de buurt was het nooit rustig, zelfs niet als het toch best wel koud was! Een wandeling maken door het bos met de hele familie is heel gewoon.

En de overheid maakt het de mensen alleen maar makkelijker om van de natuur te genieten door de Allemänsratten. Dat betekent dat iedereen toegang heeft tot de natuur, ook al is het op prive terrein. Je mag kamperen, bessen plukken zelfs een kampvuur mag op de aangegeven plekken. Als je maar onthoud: "don't disturb, don't destroy"

#5 Lagom

Nog zo'n Zweeds woord dat moeilijk te vertalen is. Wat het dichtst bij komt is "net genoeg", "gepast" en "met mate". Dit is vooral van toepassing op het sociale leven hier. Praat niet te hard en met veel minder lichaamstaal dan we in Nederland gewend zijn. Niet teveel emoties laten zien. Natuurlijk gaan ze naar feestjes, maar meestal niet in te korte rokjes, ze houden het een beetje beschaafd!

#6 Schoenen uit!

Wanneer je in Zweden een huis binnenkomt moet je je schoenen uit doen. In de winter ook best logisch aangezien ze met grind strooien om ervoor te zorgen dat je niet uitglijd in de sneeuw. Met smeltende sneeuw onder je schoenen, gemengd met modderig grind... Niet zo fijn op je vloer!

#7 Wees op tijd

Het is hier algemeen geaccepteerd dat je gewoon op tijd moet zijn - een meeting begint gewoon zonder jou en een trein gaat meestal op tijd weg, met of zonder jou. 

Het openbaar vervoer is hier sowieso super geregeld! Bussen en treinen gaan bijna altijd op tijd en zelfs als er een trein ontspoord wordt ervoor gezorgd dat er de volgende dag in ieder geval weer een beetje treinverkeer mogelijk is. De Zweden worden dan ook al snel onrustig als de trein 2 minuten vertraging heeft. Daar kan de NS nog wat van leren wanneer ze weer eens verslagen worden door blaadjes op het spoor!

#8 Recycling

In Zweden moet je recyclen, het is niet eens een keuze. We hebben hier drie prullenbakken om het afval te sorteren in de keuken en zelf wordt je ook geacht je papier e.d. apart te houden. Ze sorteren hier alles, gekleurd glas, doorzichtig glas, blik, karton, papier, etens afval, zacht plastic en hard plastic. In de kelder van mijn flat hebben we een recycle ruimte met aparte containers voor al deze dingen.

#9  Zweden viert eten!

Ze hebben hier speciale feestdagen voor typisch Zweedse lekkernijen. Zo is het de dinsdag 7 weken voor pasen gebruikelijk om een semla te eten. Een bol met amandelspijs en room erin en poedersuiker eroverheen. Het is wafeldag op 25 maart en 4 oktober is het kannelbulensdag, oftewel tijd voor een kaneelbroodje!

Ze hebben hier sowieso wat grappige gewoontes met eten. De meeste kinderen krijgen alleen snoep op zaterdag. Dat snoep koop je niet in zakjes zoals in Nederland, maar het is altijd schep-snoep.

Vrijdag is taco dag! Na school of werk ga je op vrijdag naar de supermarkt om spullen voor taco's, chips en frisdrank te halen. Om vervolgens alles voor de televisie op de bank op te eten. In elke supermarkt vindt je dan ook een speciaal stuk met alles voor een taco!

#10 Zweden zijn gezond!

Een van de eerste dingen die mij hier opviel was dat je heel weinig dikke mensen ziet. Het maakt niet uit waar je bent, ze zijn soms zelfs moeilijk te vinden! Alleen maar goed natuurlijk :)

Gezond leven is belangrijk voor veel mensen hier en het wordt op allerlei manieren gestimuleerd. Er wordt veel hardgelopen, zelfs in de winter. Er zijn bepaalde paden die speciaal onderhouden worden in de winter zodat je kan blijven rennen. Andere paden worden omgetoverd tot langlauf routes. 

Op mijn school hebben ze een fitness club waar je als student gratis gebruik van kan maken. En ze hebben er alles! Helaas was hij op de andere campus, maar die paar keer dat we daar les hadden heb ik er natuurlijk gebruik van gemaakt. In Solna hebben ze ook een sporthal en gym, maar die zijn voor de medewerkers van de universiteit. Natuurlijk vinden ze het niet erg als je alleen even wilt douchen als je in de lunchpauze bent gaan hardlopen! (Daar hebben ze zelfs een sauna!) Sowieso hebben veel werkplaatsen een eigen fitnessruimte voor het personeel. Ook het ziekenhuis waar ik in woon heeft er eentje.

Het eten hier is ook een stuk gezonder. Waar je in het LUMC naast de salade en soep ook nog kan kiezen uit een warme maaltijd, frietjes en snacks kan je hier kiezen uit salade, een broodje of een warme maaltijd. 

Alle Zweden eten warm tussen de middag. Studenten hebben vaak left-overs van het avondeten bij zich, die ze dan opwarmen in een van de magnetrons op de magnetron muur. (ook een goede plek om in de rij te staan!) Als ik met mijn broodje kaas aankom kan ik dan ook meestal rekenen op een of andere opmerking over mijn "Dutch lunch"! :)

Ik hoop dat je wat geleerd hebt over het mooie Zweden! 
Liefs, Lynn